Đánh số thứ tự cho phương trình (công thức) equation và cập nhật tự động trong word

Với những ai thường soạn thảo tài liệu toán, lý... thì việc đánh số thứ tự cho phương trình (công thức) và cập nhật tự động là rất cần thiết. Rất nhiều người quen dùng Mathtype, cũng không ít người sử dụng công cụ gõ công thức toán học Equation có sẵn trong Microshoft Word (trong đó có tôi), vì Equation rất thuận tiện, cách thức gõ cũng rất gần giũi, chỉ cần bấm kết hợp Alt + là ta đã đến được giao diện gõ công thức. Vì Equation là một chức năng của Word nên tất nhiên nó phải chuẩn rồi, chẳng hạn khi thay đổi cỡ chữ cho bài viết, các công thức sẽ thay đổi theo. Hoặc chúng ta khong sợ các công thức nhảy lung tung khi dịch chuyển hàng,.... Tuy nhiên, khi sử dụng Equation thì việc đánh số thứ tự cho các phương trình (công thức) là bất tiện, thậm chí nhiều người vẫn chưa biết cách làm, hoặc chỉ làm một cách thủ công rất lâu và lộn xộn. Bài viết này, tôi xin chia sẻ với các bạn chút kinh nghiệm, giúp các bạn Đánh số thứ tự cho phương trình (công thức) và cập nhật tự động khi dùng equation trong word chỉ bằng một thao tác gõ phím.

---

Cách đánh số thứ tự nhưng không tự động cập nhật cho phương trình khi dùng Equation trong Word

Nếu bạn chỉ soạn một tài liệu ngắn, không thay đổi thứ tự các phương trình khi soạn thì chỉ cần đánh số thứ tự cho các phương trình bằng cách sau:
Để gõ một phương trình (công thức) toán trong Word, ta bấm tổ hợp hai phím Alt và +, ta sẽ đến ngay hộp nhập công thức như dưới đây

Hình 1: Hộp gõ công thức toán của Equation trong Word.

Sau khi nhập công thức (phương trình), ta gõ # và gõ (1) (Số 1 hoặc số nào đó là số thứ tự của phương trình).

Hình 2: Gõ # và số thứ tự ngay sau công thức.

Sau đó Enter là được như thế này:

Hình 3: Công thức đã được đánh số thứ tự.

Trong trường hợp này, nếu bạn muốn thêm một công thức khác ở trước công thức mới gõ, số thứ tự không tự động thay đổi, bạn phải thay đổi thủ công.

Cách đánh số tự động cập nhật thứ tự cho công thức (phương trình) khi dùng Equation trong Word

Để số thứ tự của công thức tự động cập nhật (nếu bạn thêm một công thức vào trước công thức có số thứ tự (n) thì số (n) tự nhảy thành số (n + 1)), bạn làm thêm vài thao tác sau:
+ Nhấp chuột ra ngoài công thức (chỗ nào cũng được), sau đó chọn table References, rồi nhấp vào Insert Caption,

Hình 4: Chèn nhãn cho công thức trong Word.

Trong slidebar Caption như dưới đây, chọn Label là Equation và tích vào ô Exclude label from caption, rối bấm Ok.

Hình 5: Đặt số tự động cho công thức trong hộp Caption.

Số thứ tự thật sự của công thức được đặt tại vị trí hiện tại của con trỏ, hãy chọn nó và cắt (chọn và bấm Ctrl X) rồi dán vào ngay sau dấu # trong công thức rồi Enter.

Hình 6: Cắt nhãn ở ngoài để dán vào trong công thức.

Bây giờ, nếu bạn chèn thêm công thức trước công thức này, nó tự động cập nhật số thứ tự cho bạn.

Hình 7: Số thứ tự cập nhật tự động.

Bây giờ, trong bài viết của bạn cần liên kết đến công thức này, chẳng hạn bạn viết: Từ công thức (2) ta suy ra.... thì số (2) trong câu này cũng phải được cập nhật chứ. Tuy nhiên, trường hợp này không ổn lắm.
Nhưng bạn yên tâm, giờ mới là điều tuyệt vời tôi dành cho bạn. Microsoft Word không có thì tôi vẫn có cho bạn, bạn chỉ cần thực hiện vài thao tác đơn giản thôi. Bắt đầu nhé!

Đánh số tự động cho Equation trong Word cực nhanh

Hãy bấm vào đây để tải file của bạn về. Đây là file Word, bạn mở nó ra và thấy thế này:

Hình 8: File Word đã tải về.

Bấm chuột vào ô công thức (ô có chữ mờ Type equation here.), bạn thấy biểu tượng dấu sao ở góc trên bên trái không? Chỗ tôi khoanh đỏ trong hình 9 dưới đây. Bấm vào đó.

Hình 9: Bấm vào dấu sao như được khoanh đỏ nhé.

Sau đó vào thẻ File, chọn Options, chọn tiếp Proofing, chọn tiếp AutoCorrect options..., chọn thẻ AutoCorrect, đến ô Replace, nhập \1000kg (đảm bảo chọn như các khoanh đỏ nhé), rồi bấm Add và Ok.

Hình 10: Đưa mẫu công thức vào thư viện kí tự của Word.

Cuộn xuống, chọn thay Equation.docx bằng All New Document, và Ok là xong.

Hình 11: Lưu để sử dụng cho mọi file Word sau này.

Bạn thoát cái file mới tải về được rồi. Bây giờ trở lại file tài liệu của bạn và thưởng thức thôi.
Bạn cần gõ công thức phải không? Hãy gõ \1000kg và bấm phím cách, của bạn đây

Hình 12: Ô công thức sẵn cho bạn.

Hãy bấm vào ô Type equation here. để nhập công thức thôi.

Chúc may mắn!

---

Video hướng dẫn Đánh số thứ tự cho phương trình equation và tự động cập nhật trong word

Read More

Kết hợp Wolfram alpha và Excel soạn nhiều mã đề trắc nghiệm vật lý cực nhanh và không sai sót

Bài viết này tôi xin chia sẻ cùng các bạn việc ứng dụng wolfram alpha soạn nhiều mã đề trắc nghiệm vật lý cực nhanh và không sai sót. Để hạn chế sự gian lận của học sinh, giáo viên cần phải soạn càng nhiều mã đề gốc khác nhau càng tốt. Thậm chí soạn cho mỗi học sinh một mã đề riêng (như các kì thi THPT quốc gia nhẵng năm gần đây) thì tuyệt vời (việc này chúng ta thực hiện một cách đơn giản bằng RANDOM QUIZ). Tuy nhiên, nếu không có kinh nghiệm thì thời gian thực hiện rất lâu, nguy hại hơn là xảy ra sai sót rất nhiều. Nhưng tất cả sự lo lắng đó nay đã xưa rồi, với sự trợ giúp của thiên tài Wolfram alpha và một chút láu cá của giáo viên vật lý, việc soạn nhiều mã đề gốc trắc nghiệm vật lý cực nhanh và không sai sót chỉ trong vài nốt nhạc.

---

Giả sử bạn đã có một đề gốc trắc nghiệm vật lý như sau:

Bạn muốn tạo đề trắc nghiệm này thành bốn bản khác nhau hoàn toàn mà vẫn đảm bảo công bằng về mức độ khó - dễ, chẳng hạn các đề được nhân bản như các hình dưới đây:

Đề gốc 2 (đề gốc 1 là bản chính)

Đề gốc 3

Đề gốc 4

Hãy làm như sau:

Chỉ cần ứng dụng Excel để nhân bản những bài toán ở mức độ thấp

Trước hết, hãy copy thêm ba bản nữa. Tiếp đó, mở một file excel và vào trang Wolfram alpha. Bây giờ chúng ta bắt đầu từ câu 1 nhé. Câu này đơn giản nên ta chưa cần đến Wolfram alpha, chỉ cần excel thôi. Công thức tính bước sóng là $$\lambda=2\pi c\sqrt{LC}$$ Vào excel, gõ như sau

Nhập công thức tính bước sóng $\lambda$ vào ô D2 như hình dưới đây

Sau đó nhập các giá trị của L, C mà bạn muốn vào các ô tương ứng B2, B3, B4, C2, C3, C4. Ở đề gốc các giá trị đó là $L=30\ \text{μH}$ và $C=4\text{,}8\ \text{pF}$, nên ta đặt các giá trị khác, ví dụ như hình dưới đây

Bấm vào ô D2, để con trỏ (hình dấu + to) vào góc dưới bên phải của ô D2 để xuất hiện dấu + nhỏ. Khi đó bấm chuột trái rồi kéo xuống tới ô D4, thả chuột. Xem hình dưới đây:

Mở 3 bản word (3 đề đã được sao chép) và thay thế $L=30\ \text{μH}$ bằng $L=32\ \text{μH}$, $L=36\ \text{μH}$, $L=42\ \text{μH}$, thay $C=4\text{,}8\ \text{pF}$ bằng $C=4\text{,}2\ \text{pF}$, $C=3\text{,}8\ \text{pF}$, $C=3\text{,}6\ \text{pF}$. Đồng thời thay các đáp án, trong đó đáp án đúng là $21.85\ \text{m}$, $22.04\ \text{m}$, $23.17\ \text{m}$.
Cứ làm tương tự cho những câu khác nhé.

Với những bài toán ở mức độ cao phải kết hợp Wolfram alpha và Excel để nhân bản

Ví dụ chúng ta nhân bản câu 17. Trước hết ta phải giải được nó, vì nếu không, chúng ta không thể chữa cho học sinh được. Bài toán nói đến mối liên hệ giữa các cường độ dòng điện tức thời trong mạch $LC$, yêu cầu chúng ta tìm mối liên hệ giữa các điện tích tức thời trong các mạch đó. Có lẽ chuyển phương trình $i$ sang phương trình $q$ nhanh nhất là đạo hàm theo $t$ hai vế phương trình $$i_1^2+2i_2^2=36\\ 2i_1i_1^{'}+4i_2i_2^{'}=0$$ Chú ý rằng $i^{'}=q^{''}=-\omega q$, tức là ta có hệ hai phương trình \begin{cases} i_1^2+2i_2^2=36\\ i_1q_1+2i_2q_2=0 \end{cases} Ở đây, nếu thay số cho $i_1$ và $q_1$ thì dễ dàng tìm được $q_2$. Tuy nhiên ta đang cần nhanh một biểu thức tổng quát tính $q_2$. May thay, "thiên tài" Wolfram alpha giúp ta xử lí nhanh gọn. Chú ý rằng Wolfram alpha sẽ hiểu rằng $x$, $y$, $z$,... là biến, còn $a$, $b$, $c$,... là tham số. Nên ta sẽ đặt $a=i_1$, $b=q_1$, $i_2=x$, $q_2=y$, nhập vào Wolfram như sau:

Trong đó chú ý ngăn cách các phương trình bằng dấu ",". Enter một cái, nó cho ngay

Thật tuyệt phải không! Giờ thì hãy copy công thức này dán vào Excel thôi. Đưa con trỏ sang phải một đoạn và bấm vào Plain Text

Chọn Copyable Plain Text như dưới đây

Trở về Excel, dán vào ô D18, thay $a$ bằng B18, thay b bằng C18, thêm dấu nhân (*) vào rồi Enter. Như hình dưới đây:

Bây giờ thì phịa giá trị $i_1$ và $q_1$ cho 3 mã đề như trên. Nhưng lưu ý $i_1^2\lt36$ và $i_2^2\lt36$

Đến đây các bạn làm tương tự như câu 1 nhé.
Chúc các bạn thành công.

---

Read More

Làm chủ hình vẽ trong word

Bài viết này xin được chia sẻ cùng các bạn các vấn đề sau đây:

1. Chèn chữ, công thức toán, kí tự đặc biệt vào hình vẽ trong word.

2. Làm thế nào để hình vẽ trong word không bị chạy lung tung khi thêm, bớt văn bản?

3. (Quan trọng) Thay đổi kích thước nhóm hình vẽ mà không bị phá vỡ cấu trúc của nhóm hình vẽ.

Chèn chữ, công thức toán, kí tự đặc biệt vào hình vẽ trong word

Sử dụng TextBox, gõ chữ, công thức toán học hay các kí tự đặc biệt vào đó. Đưa TextBox đến vị trí bạn cần, bỏ đường viền và bỏ nền đi. Cách làm cụ thể như sau:
Giả sử tôi muốn vẽ một hình như dưới đây

Các chữ như $m$, $\alpha$, $\vec{N}$, $\vec{F}$ được đặt tại các vị trí thích hợp trong hình. Chúng luôn gắn với hình, dù bạn dịch chuyển hình đi đâu nó cũng đi theo mà không chạy lung tung.
Sau khi vẽ cái nêm tam giác, khối chữ nhật và các véc tơ, ta chọn Insert/Shapes/TextBox

Sau khi gõ các chữ, véc tơ vào hộp văn bản, bấm chuột phải vào TextBox, chọn Format Shape..., chọn Shape Options, No fill, No line

Làm tương tự cho tất cả các TextBox, bấm chuột đưa chúng đến vị trí bạn cần rồi nhóm hình lại

Làm thế nào để hình vẽ trong word không bị chạy lung tung khi thêm, bớt văn bản?

Sau khi nhóm các hình lại thành một khối, bấm chuột phải vào nhóm, chọn More Layout Options...

Chọn tab Text Grapping, nếu bạn muốn hình của bạn nằm riêng trên một dòng (Bên trái và bên phải hình không có văn bản) thì chọn In line with text, nếu bạn muốn hình nằm trong một vùng, xung quanh là văn bản thì hãy chọn Square

Thay đổi kích thước nhóm hình vẽ mà không bị phá vỡ cấu trúc của nhóm hình vẽ trong word

Kể cả khi bạn đã nhóm (Group) các hình vẽ thành một khối, nếu bạn kéo to hình ra hoặc co nhỏ hình lại thì các thành phần của nhóm sẽ bị xộc xệch (như hình dưới đây)

Chúng ta có thể khắc phục điều này bằng 2 cách sau đây: Cách 1: Dùng Snipping tool chụp lại hình rồi dán vào bài viết Cách này khá nhanh và không làm giảm chất lượng hình ảnh. Tuy nhiên, khi muốn chỉnh sửa hình hoặc thêm bớt chữ, công thức toán trong hình thì không thể. Hoặc khi ta muốn sử dụng hình này cho một bài viết khác nhưng chỉnh sửa đôi chút thì thật bất tiện. Hãy tham khảo cách thứ hai nhé, tuy lâu hơn một chút nhưng khá hoàn hảo với bạn. Cách 2: Lưu hình ảnh dưới dạng Scalable Vector Graphic Bấm chuột phải vào hình đã nhóm, chọn Save as Picture

Bài viết liên quan nên đọc: Vẽ đồ thị cho các bài tập vật lí

Chọn một thư mục để lưu, nhưng đừng quên chọn Save as type, chọn dạng hình ảnh cần lưu là Scalable Vector Graphic rồi Ok.

Bây giờ, trong word, hãy vào Insert tìm đến thư mục đã lưu ảnh, chọn nó và chèn vào bài viết. Khi đó bạn có thể thay đổi kích thước thoải mái mà không sợ hình bị xộc xệch nữa. Nếu bạn muốn chỉnh sửa, hãy bấm chuột phải vào ảnh và chọn Convert to Shape,

nó sẽ trở lại dạng hình vẽ Shape như ban đầu, bạn tha hồ chỉnh sửa.

Bài viết liên quan nên đọc:
Vẽ đồ thị cho các bài tập vật lí
Vẽ thấu kính trong word vừa nhanh vừa đẹp
Vẽ sơ đồ mạch điện trong word cực nhanh cực đẹp

Chúc các bạn thành công

Read More

Vẽ đồ thị cho các bài tập vật lý

Các đề thi vật lý hiện nay xuất hiện nhiều dần các bài toán có đồ thị. Tất nhiên những tài liệu, những đề kiểm tra, những đề thi thử cũng cần phải có những bài toán đồ thị để theo kịp với xu thế "đồ thị hóa" này. Giáo viên vật lý khi biên soạn đề thi, đề kiểm tra, hay bất kì một tài liệu vật lý nào, cũng cần có kĩ năng vẽ đồ thị cho các bài toán vật lý. Tuy nhiên, ở những tài liệu xuất hiện gần đây, những đồ thị được vẽ đa số không đẹp mắt. Có thể người viết tài liệu chưa có một phần mềm tốt để vẽ đồ thị, hoặc kĩ năng sử dụng các phần mềm vẽ đồ thị chưa tốt. Phần mềm vẽ đồ thị hiện nay rất nhiều, tuy nhiên mình vẫn chưa thực sự ưng ý với phần mềm nào. Bởi lẽ, khả năng tùy chỉnh của các phần mềm chưa cao. Chẳng hạn, việc tùy chỉnh kiểu dáng các trục tọa độ, kiểu dáng đồ thị, các giá trị trên các trục, đường lưới... . Bài viết này xin được chia sẻ với các bạn cách vẽ đồ thị cho các bài tập vật lý bằng excel, rất đơn giản mà khả năng tùy chỉnh tuyệt vời.

Hãy bắt đầu vẽ một số đồ thị cho các bài tập vật lý cụ thể nhé

Chúng ta cùng vẽ đồ thị của các đại lượng trong một dao động điều hòa, gồm thời gian, li độ, vận tốc, gia tốc, lực hồi phục, động năng, thế năng ($t, x, v, a, F, W_đ, W_t$).

$x=f(t), v=f(t), a=f(t)$
$F=f(t), W_đ=f(t), W_t=f(t)$
$v=f(x), a = f(x), W_đ=f(x),W_t=f(x)...$

Cụ thể ở đây dao động điều hòa với biên độ $A=5$ cm, tần số góc $\omega=\pi$ rad/s, pha ban đầu $\varphi=\frac{\pi}{3}$

• Mở một file excel mới.
• Nhập kí hiệu của các đại lượng vào hàng thứ nhất, ở đây là $t, x, v, a, F, W_đ, W_t$ (1).
  
• Nhập giá trị cho biến $t$
  • Ở cột thời gian $t$, nhập các giá trị từ $0$ đến một giá trị nào đó xấp xỉ một chu kì (bạn muốn vẽ đồ thị trong khoảng thời gian nào thì nhập đến giá trị đó). Ở đây chu kì $T=\frac{2\pi}{\omega}=2$ s, tôi kéo đến giá trị 2,4.
  • Chú ý rằng: Các giá trị của $t$ càng sát nhau thì đồ thị càng mượt.
  • Chỉ cần nhập 3 giá trị đầu, sau đó chọn và kéo xuống.
  
  
• Nhập các hàm số $x(t), v(t), a(t), F(t), W_đ(t), W_t(t)$ vào hàng thứ hai bắt đầu từ ô B2
  • Hình dưới đây mô tả việc nhập công thức cho $x$ vào ô ngay dưới $x$ (ô B2), và công thức cho $v$ vào ô ngay dưới $v$ (ô C2). Cho các đại lượng còn lại làm tương tự với những ô ngay dưới chúng:
  
  
  • Khi đã nhập công thức cho tất cả các đại lượng, chọn dải ô từ B2 đến G2:
    
    

    và thực hiện việc kéo xuống như đối với cột $t$, khi thả chuột ta được một bảng giá trị như hình dưới đây:

    
    
• Chèn đồ thị
  • Vẽ đồ thị của các đại lượng theo $t$
    Chọn tất cả các cột từ A đến G $\rightarrow$ Chọn Insert $\rightarrow$ chọn biểu tượng cái đồ thị (hình dưới đây)
    
    Kết quả có ngay lập tức, đồ thị tuyệt đẹp, bạn sẽ ngỡ ngàng:
    Bạn có thể xóa bớt đồ thị và để lại những đồ thị cần thiết, bằng cách xóa đi cột số liệu tương ứng. Ví dụ tôi chỉ để lại đồ thị $x(t)$, bằng cách xóa hết các cột từ C đến G:
    
  • Vẽ các đồ thị khác như $a(x), F(x), W_đ(v), W_t(x)...$
    Chẳng hạn tôi muốn vẽ đồ thị $W_đ(a)$, tôi chọn hai cột D và F (Giữ Ctrl và bấm chuột lên các chữ D, F trên đầu cột), sau đó chọn Insert, rồi chọn biểu tượng đồ thị để xuất ra đồ thị như hình dưới đây:
    
• Hiệu chỉnh đồ thị
  Để thuận tiện hiệu chỉnh đồ thị, bạn nên copy đồ thị dán vào Powerpoint và chỉnh sửa. Nếu bạn có thay đổi số liệu trong bảng ở excel thì đồ thị trong powerpoint cũng thay đổi theo.
  Trong cửa số powerpoint, bấm chọn đồ thị, bấm Format Shape
  Bấm vào Chart Option, chọn một thành phần trong menu thả xuống để hiệu chỉnh theo ý muốn:
  

Kết luận

Để vẽ đồ thị cho các bài tập vật lý bằng excel

• Bạn cần biết một số toán tử và hàm cơ bản trong excel như cộng, trừ, nhân, chia, căn thức, số mũ, lượng giác...
• Hãy tự mình vẽ những đồ thị cho tài liệu của chính mình, đóng góp cho cộng đồng giáo viên những tài liệu có ích
• Nếu cần hỗ trợ, hãy để lại nhận xét hoặc liên hệ với tôi qua email ở thanh bên của trang web.

Bài viết liên quan nên đọc:
Làm chủ hình vẽ trong word
Vẽ thấu kính trong word vừa nhanh vừa đẹp
Vẽ sơ đồ mạch điện trong word cực nhanh cực đẹp

Video hướng dẫn Vẽ đồ thị vật lý

Read More